Van Freak Shake tot spoedsluiting

Steeds vaker zie je foodfoto’s voorbij komen op Instagram. Hoewel het de ene keer gaat om iets gezonds, gaat het er een andere keer vooral om dat het er Instaworthy uitziet, zoals bij de Freak Shake. Horecaondernemers springen graag in op dit soort nieuwe trends, bijvoorbeeld in de vorm van pop-up winkels.

Als horecaondernemer moet je wel voldoen aan bepaalde eisen, met name rondom hygiëne. Niet zo vreemd natuurlijk, want we willen allemaal graag van een schoon bord eten en drinken uit een schoon glas.

In dit artikel leg ik jullie uit wat er gebeurt wanneer je je als horecaondernemer niet aan de voorgeschreven hygiëne-voorschriften houdt en welke rechten je hebt als ondernemer wanneer je bedrijf moet sluiten als gevolg het niet voldoen aan deze voorschriften.

Regels rondom hygiëne

In de horeca ontkom je niet aan de regels rondom voedselveiligheid. Zo is elk bedrijf dat met voedingsmiddelen werkt verplicht om een HACCP-plan te hebben, een voedselveiligheidsplan. Wanneer je hier niet aan voldoet, dien je als bedrijf of organisatie te werken met de meest actuele hygiënecodes. Een hygiënecode kun je zien als een kant-en-klaar HACCP-plan. Het is belangrijk om je aan de hygiëneregels te houden, omdat er anders een gevaar kan ontstaan voor de volksgezondheid.

Om dit gevaar voor te zijn bestaat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Zij controleren of alle bedrijven en organisaties die met voedingsmiddelen werken, deze ook op een veilige manier aan de consument brengt. Dat doet de NVWA door middel van inspecties. Bij een inspectie controleert de NVWA op hygiëne, omgang met voedsel en ongediertebestrijding. Wanneer er tijdens zo’n inspectie één of meerdere ernstige tekortkomingen zijn, stelt de NVWA een boeterapport op.

De NVWA doet dit aan de hand van de regels van voedselveiligheid die zijn vastgesteld in de Nederlandse Warenwet en tevens in Europese wetgeving.

Op Europees niveau wordt er ook gecontroleerd per land, dit gebeurt door de European Food Safety Authority (EFSA).

Maatregelen van de NVWA

De NVWA werkt met formules die zijn ingedeeld in geel (regulier toezicht) en groen (verminderd toezicht). Wanneer een bedrijf zich meerdere keren niet aan de regels heeft gehouden, kan het bedrijf onder verscherpt toezicht worden geplaatst.

De NVWA treedt streng op tegen ondernemers die meerdere keren niet aan de wet voldoen. De afgelopen jaren is de NVWA bezig geweest met het aanpassen van hun interventiebeleid. Zo kunnen ze bedrijven nu sneller onder toezicht plaatsen, mogen ze bestuurlijke boetes geven, verschillende beschikkingen opleggen en ook is de NVWA bevoegd om een last onder dwangsom of bestuursdwang op te leggen. Tot slot mag de NVWA sinds 2009 ook beslissen om een bedrijf met tijdelijk met spoed of zelfs definitief te sluiten.

Een bedrijf dat onder regulier toezicht staat van de NVWA en daarnaast toch nog onvoldoende blijft presteren, komt onder verscherpt toezicht te staan. Verscherpt toezicht komt pas ter sprake als een bedrijf in twee jaar tijd al drie boetes opgelegd krijgt of als er een direct gevaar is voor de volksgezondheid.

Het verscherpte toezicht bestaat uit twee fases. Na het eerste traject, wanneer er voldoende verandering is, stroomt het bedrijf door naar het tweede traject, om uiteindelijk weer onder het reguliere toezicht te vallen. In het eerste traject zijn er inspecties en worden er gesprekken gevoerd met de ondernemer. Het tweede traject duurt zo’n acht maanden. De NVWA komt dan meerdere keren langs om te controleren. In deze periode wordt ook bepaald of het bedrijf blijft voldoen aan de wettelijke eisen.

Een horecabedrijf dat niet voldoet aan de veiligheidseisen rondom voedsel, krijgt om te beginnen een boete als waarschuwing. Wanneer de horecazaak drie boetes heeft gekregen en hierna nog niet naar behoren handelt, komt het onder verscherpt toezicht te staan. Wanneer het bedrijf tijdens dit verscherpte toezicht weer de Warenwet overtreedt, kan het bedrijf nogmaals een boete krijgen. Na twee boetes kan de NVWA besluiten om het bedrijf tijdelijk of definitief te sluiten. Een spoedsluiting wordt opgelegd wanneer er sprake is van een ernstig risico voor de volksgezondheid.

Indien een horecazaak tijdelijk moet sluiten, mag de zaak pas weer open wanneer alles in orde is. In zo’n geval komt de NVWA elke dag controleren tot zij het akkoord bevinden. Voor elke dag dat een bedrijf na een spoedsluiting toch nog open is, wordt een boete uitgedeeld. Een spoedsluiting is ook meteen de zwaarste maatregel die de NVWA mag opleggen.

Bevoegdheden NVWA

Wanneer je als ondernemer na een inspectie te horen krijgt dat je bedrijf onder verscherpt toezicht moet of zal moeten sluiten, dan kun je hier juridisch gezien niets tegen doen. De NVWA is namelijk wettelijk bevoegd om deze maatregel te nemen.

Sinds februari 2019 mag de NVWA de inspectiegegevens ook actief openbaar maken. In deze inspectiegegevens staan de naam van het bedrijf, het adres van het bedrijfspand en de uitslagen van de inspectie verwerkt. De persoonsgegevens van de eigenaar en het KvK nummer zijn hierbij wel anoniem.

Een toezichthouder van de NVWA heeft bepaalde bevoegdheden die zijn vastgelegd in de Algemene wet bestuursrecht (Awb). De bevoegdheden van de NVWA zelf zijn vastgelegd in de Warenwet.

Volgens de wet ben je verplicht om mee te werken aan een inspectie, weigeren is strafbaar. Wanneer een inspecteur vraagt om de administratie, moet je deze overhandigen. Ook ben je verplicht om vragen van een inspecteur te beantwoorden. Aan de andere kant is een inspecteur van de NVWA verplicht zich te legitimeren en als ondernemer mag je dus ook om legitimatie vragen.

Conclusie

Samengevat ben je als horecaondernemer verplicht de Warenwet na te leven en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit houdt er toezicht op dat dit ook gebeurt. Zij treden steeds strenger op tegen horecaondernemers die de wet overtreden. De bevoegdheden van de NVWA gaan ver, maar ook zij zijn gebonden aan regels.

Als horecaondernemer ben je verplicht om mee te werken aan een inspectie, maar heb je ook bepaalde rechten, zoals het vragen om legitimatie en het vragen naar het doel van de inspectie. Als consument heb je het recht om een veilig product te eten en kan je een melding maken bij de NVWA als je merkt dat een bedrijf zich niet aan de Warenwet houdt.

Gelukkig komt het niet vaak voor dat een horecaondernemer zich niet aan de eisen houdt. Van de tienduizenden horecagelegenheden die er zijn in Nederland, zijn er slechts een paar honderd die zich niet aan de regels houden. Maak je dus vooral niet te veel zorgen als je als consument een Freak Shake bestelt.