Online betaalde verlotingen en winacties: de flinterdunne grens tussen legaal en illegaal

We zien het allemaal wel eens voorbijkomen: een like, share en winactie op Instagram, Facebook of een ander platform. Hoewel dit soort winacties niet zijn toegestaan (omdat je niet verplicht mag stellen om een bericht te delen), komen we ze toch nog regelmatig tegen. Ook zijn acties in de vorm van een loterij tegenwoordig populair. Daarbij wordt als voorwaarde gesteld dat je een lootje moet kopen om deel te kunnen nemen aan de verloting. Bijvoorbeeld van die o-zo-vette (maar o-zo-dure) schoenen waar je het al meer dan een half jaar op hebt gewacht. Een perfecte kans natuurlijk om alsnog die leuke schoenen te bemachtigen! Dit soort acties zijn niet alleen via sociale media te vinden. Ook via webshops, televisie en fysieke winkels worden ze gepromoot. De aanbieders ervan doen dat natuurlijk niet voor niets. Zij willen hiermee de naamsbekendheid van hun bedrijf vergroten. Zo’n actie lijkt daar het perfecte middel voor te zijn. Maar mag dat eigenlijk wel?

Regels rondom kansspelen

De bovengenoemde acties zijn aan te merken als kansspelen en vallen daarom onder de Wet op de kansspelen. Dat bekent dat het aanbieden van zo’n spel moet voldoen aan een aantal eisen. Om maar meteen met de deur in huis te vallen: kansspelen zijn in Nederland zonder vergunning verboden en dus illegaal. Daarbij komt nog eens kijken dat online kansspelen überhaupt verboden zijn (hier komt wel verandering in, per 1 april 2021 is de Wet kansspelen op afstand in werking getreden, waardoor er ook voor online kansspelen vergunningen kunnen worden aangevraagd). 

Dat betekent overigens niet dat dit soort acties helemaal niet aangeboden mogen worden. Want stel je voor: jij wil met jouw bedrijf online een paar schoenen van bijvoorbeeld €200 weggeven. Moet je daarvoor dan helemaal een vergunning aanvragen? Het antwoord daarop is: nee, dat hoeft niet. Dit soort acties worden ook wel aangemerkt als (kleine) promotionele kansspelen en zijn zonder vergunning toegestaan. 

Dat betekent trouwens niet dat ‘alles mag’. Als je bijvoorbeeld 20 lootjes verkoopt van €10 ter verloting van een paar schoenen van €200, dan klinkt dat natuurlijk aantrekkelijk. Je maakt dan geen verlies. Maar zo’n voorwaarde stellen aan een deelname is verboden! Wij leggen het je uit.

Promotionele kansspelen

Bij promotionele kansspelen gaat het vaak om acties waarbij je kans maakt op prijzen of premies. De reden voor het houden van de actie is het vergroten van de naamsbekendheid. Een handelaar biedt de actie dan aan ter promotie van zijn of haar winkel.

De uiteindelijke winnaar wordt vervolgens aangewezen door een kansbepaling. Dat wil zeggen dat de deelnemers daar géén invloed op uit kunnen oefenen. Daarom wordt een kennisquiz bijvoorbeeld niet aangemerkt als aan kansspel, omdat het daarbij veel meer aankomt op kennis. Bij een kansspel zoals een loterij ligt dat heel anders. Je bent dan als het ware afhankelijk van het lot, letterlijk en figuurlijk. 

Gedragscode promotionele kansspelen

Natuurlijk is het houden van promotionele kansspelen niet onbegrensd. Ook hier gelden een aantal voorwaarden. Wij bespreken de belangrijkste met je:

• Een deelnemer mag gratis meedoen aan de actie en er mag dus géén inleg gevraagd worden.
• Uitzondering op bovenstaand puntje is dat aan de deelnemer wel communicatiekosten mogen worden doorberekend, met een maximum van €0.45.
• Per product, dienst of organisatie mag maximaal één keer per jaar een promotioneel kansspel worden aangeboden, dat bovendien tijdelijk van aard is (lees: maximale periode is één jaar) en mag maximaal 20 trekkingen bevatten.
• Algemene spelvoorwaarden opstellen is een MUST. Deze moeten ook kenbaar worden gemaakt aan de deelnemer.
• Het prijzenpakket mag maximaal €100.000 bedragen. De waarde van datgene wat wordt weggegeven moet áltijd worden benoemd. 
• Als een minderjarige meedoet, dan is de toestemming van een ouder vereist. 

Kleine promotionele kansspelen

Het is daarnaast ook mogelijk om kleine promotionele kansspelen te organiseren. Een kansspel valt hieronder als het prijzenpakket maximaal €4.500 bedraagt. Er gelden hierbij soepelere regels. Zo hoeven er geen algemene spelvoorwaarden te worden opgesteld en zit er geen limiet aan het aantal trekkingen. Daarnaast gelden wel alle andere regels die ook gelden voor de promotionele kansspelen. 

Om even terug te komen op ons voorbeeld: het organiseren van een loterij waarbij je schoenen van €200 verloot zou dus onder kleine promotionele kansspelen vallen. Als jij dan inleggeld vraagt aan een deelnemer in ruil voor deelname aan de loterij, dan betekent dit dat je de regels overtreedt. Aan de deelname mogen namelijk geen kosten worden verbonden.

De kansspelautoriteit en de praktijk

Hou je je niet aan de regels? Dan maak je grote kans op kennismaking met de Kansspelautoriteit. De Kansspelautoriteit is namelijk de toezichthouder op de markt voor de kansspelen. Zij controleren vergunninghouders, maar treden ook op als een kansspel illegaal wordt aangeboden. 

Verkoop jij die 20 lootjes van €10 voor een te verloten prijs van €200? Dan ben je een aanbieder van een illegaal kansspel. Zoals eerder is benadrukt moet de deelname aan zo’n actie gratis zijn. Een loting ter promotie is toegestaan, maar alleen als daar verder géén kosten aan worden verbonden. Om ook nog even terug te komen op de like, share en winacties: het verplicht moeten delen om überhaupt kans te kunnen maken is ook verboden. Je mag wel vragen om een bericht te liken of om in een reactie toe te lichten waarom je zou willen winnen. De grens tussen legaal en illegaal aanbieden van een kansspel is dus flinterdun.

Overschrijd je de regels? Dan kan de Kansspelautoriteit overgaan tot handhaving. Dit kan door middel van het geven van waarschuwingen of het opleggen van een boete. Zorg er altijd voor dat je je netjes aan de regels houdt. Zo kun jij je bedrijf alsnog promoten, maak je een deelnemer blij en blijf je gevrijwaard van een eventuele boete. Dat is een win-win situatie, toch?