Mag je kortingen geven op een boek?

Heb jij wel eens een boek gezien dat in de ene winkel €24,99 kost en in de andere winkel €14,99? Waarschijnlijk niet. Dat komt door de Wet op de vaste boekenprijs. Volgens deze wet zijn uitgevers en importeurs bij uitgaven van boeken verplicht een prijs vast te stellen. Een prijs die door alle verkopers gehanteerd moet worden. Op deze manier kan er een grote variatie aan boeken beschikbaar blijven. Prijsconcurrentie wordt uitgesloten, waardoor uitgevers en boekhandelaren ook kunnen investeren in boeken waar minder vraag naar is. Zo krijgt iedere auteur een mooie kans om zijn boek op de markt te brengen. Maar mag je dan helemaal geen kortingen geven op een boek?

De drie dikgedrukte termen kunnen verwarrend zijn. Om het artikel goed te begrijpen, bespreken we kort wat de definities van de termen zijn. De uitgever is degene die boeken in het handelsverkeer brengt. De importeur is degene die boeken die in andere landen dan Nederland zijn uitgegeven in het Nederlandse handelsverkeer brengt. De verkoper is degene die de boeken verkoopt aan de eindafnemer. De eindafnemer is degene aan wie de boeken voor eigen gebruik worden verkocht.

Die vaste boekenprijs wet betekent dat het geven van kortingen op je eigen boek ook wordt bemoeilijkt. Er gelden namelijk strenge regels, die ook op de auteur van toepassing zijn. Afwijken van de vaste prijs kan en mag niet zomaar. Benieuwd hoe dit in elkaar steekt en of bijvoorbeeld familie- of vriendenkorting mag worden gegeven? Lees dan snel verder.

Let op: uitgevers en importeurs kunnen de vaste prijs na verloop van een half jaar aanpassen. Daarnaast kan een uitgever de vaste boekenprijs ten minste een jaar nadat het boek is verschenen opheffen. Dat betekent dat het boek vanaf dat moment niet meer voor de vastgestelde prijs hoeft te worden verkocht, waardoor verkopers zelf kunnen bepalen wanneer zij kortingen willen toepassen. In dit artikel gaan we uit van de situatie waarin de vaste boekenprijs niet is opgeheven.

Wat is een boek volgens de Wet op de vaste boekenprijs 

Laten we beginnen bij het begin. Want wat kwalificeert als een boek? Nu denk je misschien: ‘ik weet écht wel wat een boek is’. Toch is het belangrijk om te bespreken wat de wet onder het woord ‘boek’ verstaat. Zo weet je namelijk wanneer de regels wel of niet van toepassing zijn, wat weer van belang is bij het geven van kortingen. 

Een boek is een werk dat bestaat uit papieren bladzijden, die voorzien zijn van tekst in de Nederlandse of Friese taal. Het hebben van een titel is daarbij een must en er moeten meerdere exemplaren van het boek zijn gedrukt. De boeken moeten ook bestemd zijn voor verkoop aan eindafnemers. Zo valt een E-book bijvoorbeeld niet onder de definitie van een boek, waardoor een elektronisch boek géén vaste boekenprijs kent. Volgens de wetgever zou een vaste prijs voor de elektronische boeken de innovatie op de boekenmarkt juist schaden. Precies het tegenovergestelde van wat wenselijk is. 

Dus opsommend: voor boeken die voldoen aan de gestelde definitie geldt een vaste boekenprijs. Uitgevers en importeurs moeten deze prijs vervolgens melden bij het Commissariaat voor de media (hierna: het Commissariaat).

Kortingen

Door de vastgestelde prijs is het lastig om kortingen te hanteren. Daaronder wordt verstaan het toepassen van prijsvermindering, maar ook verkapte kortingen zoals het recht op korting op een ander product. Toch kunnen er in bepaalde situaties wél kortingen worden gegeven.

Het Besluit vaste boekenprijs geeft een uitwerking van wanneer en hoe kortingen kunnen worden gegeven. Wij zetten de voorwaarden voor het geven van kortingen voor je op een rijtje: 

1. Gelijktijdige verkoop 

Wanneer een klant meerdere boeken tegelijkertijd koopt, dan mag daar korting op worden gegeven. Bij de verkoop van minimaal 10 boeken mag er een korting van maximaal 5 procent worden gegeven. Worden er 30 of meer boeken aangeschaft? Dan kan de verkoper maximaal 10 procent korting geven. De verkoper kan pas zelf de hoogte van de korting bepalen bij de aanschaf van minimaal 100 exemplaren. 

Ook bij de aanschaf van minimaal 2 boeken zou de verkoper korting kunnen toepassen. De korting mag dan maximaal 5 procent bedragen. De eindafnemer moet dan wel kunnen aantonen dat hij in datzelfde kalenderjaar een bepaald bedrag (vastgesteld bij ministeriële regeling) aan boeken bij dezelfde verkoper heeft afgenomen. 

2. Verkoop aan instellingen van onderwijs

Worden er boeken aangeschaft die worden gebruikt voor het onderwijs? Dan mag er ook korting worden gegeven op de vaste prijs. En jawel, voordat dat mag moet er wel zijn voldaan aan een aantal – je raadt het al – voorwaarden. Het onderwijs moet zonder winstoogmerk worden gegeven, waarbij de boeken ook nog eens deel moeten uitmaken van de voorgeschreven literatuur. 

Is daaraan voldaan? Dan mag er maximaal 10 procent korting worden gegeven bij gelijktijdige verkoop van meerdere exemplaren. Ook aan leerlingen en studenten die gelijktijdig meerdere boeken aanschaffen kan een korting van maximaal 5 procent worden gegeven. 

3. Verkoop ten behoeve van (openbare) bibliotheken 

De verkoper kan bij gelijktijdige verkoop aan (openbare) bibliotheken bij minimaal 15 boeken een korting toepassen van maximaal 10 procent. Worden er minder dan 15 boeken verkocht? Dan kan er een korting van maximaal 5 procent worden toegepast. Wanneer een verkoper (bijna) alleen verkoopt aan openbare bibliotheken, dan kan hij een korting toepassen van maximaal 25 procent.

4. Verkoop bij collectieve spaar- of promotieactie

Bij een collectieve spaaractie werkt het net even anders. Er wordt dan een korting in de vorm van spaarpunten gegeven. De geldwaarde van de spaarpunten moet daarbij gelijk staan aan maximaal 2 procent van de vaste prijs. De korting kan alleen worden verkregen door het inleveren van het opgebouwde spaartegoed.

Ook kan er bij een collectieve promotieactie korting worden gegeven. Hierbij kunnen verkopers zich aansluiten. De korting moet dan in de vorm van een of meer op geld waardeerbare geschenken worden gegeven. Let op: de geschenken moeten wél in het promotiepakket vallen. Dit pakket wordt samengesteld door de organisator van de collectieve promotieactie. De waarde van die geschenken moet ook in redelijke verhouding tot de aankoop staan.

5. Werknemerskorting

Wanneer een verkoper één boek aan een medewerker van hem verkoopt, dan kan er werknemerskorting  op de vaste boekenprijs worden toegepast. Dit is alleen toegestaan wanneer de verkoper de producten ook daadwerkelijk zelf verkoopt, uitgeeft of importeert.

6. Auteurskorting

De vaste boekenprijs geldt ook niet wanneer de uitgever een boek verkoopt aan de auteur van het boek voor promotioneel gebruik. De inzet van het eigen werk moet dan wel bijdragen aan de bekendheid van de auteur of van het werk. Maar, zodra de auteur dit boek doorverkoopt aan een consument, dan geldt de vaste boekenprijs weer wel.

Overige afwijkingen

Daarnaast kan er van de vaste boekenprijs worden afgeweken wanneer boeken beschadigd zijn, of wanneer de uitgever, importeur of verkoper ophoudt te bestaan. Ook boeken die langer dan twee jaar geleden zijn uitgegeven en door de verkoper al meer dan een jaar niet zijn ingekocht, kunnen voor een lagere prijs worden verkocht. Verder kunnen de uitgever en importeur een afwijkende boekenclubprijs vaststellen op verzoek van een boekenclub.

Bijzondere prijzen

Daarnaast zijn er in het besluit nog een aantal ‘bijzondere prijzen’ opgenomen, waardoor er ook van de vaste boekenprijs kan worden afgeweken.

Zo mogen uitgevers bijvoorbeeld individuele promotiecampagnes houden, waarbij zij een tijdelijke actieprijs vaststellen. Die prijs mag dan maximaal drie maanden gelden en mag maar maximaal één keer per jaar worden gehouden. 

Een combinatieprijs vaststellen voor de verkoop van meerdere boeken op hetzelfde moment is ook mogelijk. Zo’n prijs kan aantrekkelijk zijn voor de koper, want daardoor ben je goedkoper uit dan wanneer de boeken los worden aangeschaft. Een soort gelijke prijs kan ook worden toegekend aan de aanschaf van meerdere boeken van eenzelfde serie. 

Soms kan er ook een lagere prijs worden vastgesteld voor leden van een vereniging of stichting. Voorwaarden daarbij is wel dat dit boek tot stand is gekomen door de (financiële) steun van de vereniging of stichting. De aard en de strekking van de uitgave moeten dan ook verband houden met de statutaire doelstelling. 

Omzeiling van de wet?

De Wet op de vaste boekenprijs staat er niet aan in de weg dat boeken mogen worden weggegeven. De vaste boekenprijs is alleen van toepassing op boeken die aan eindafnemers worden verkocht. Ondernemers kunnen hier misbruik van maken, waardoor het boek toch goedkoper dan de vaste boekenprijs kan worden ‘verkocht’. Dit kunnen zij doen door een ander product aan te bieden voor een prijs waarvoor zij eigenlijk het boek willen verkopen. De eindafnemer krijgt het boek dan gratis bij aankoop van het product. Dit kan worden gezien als een verkapte korting op het boek. 

Deze constructie klinkt natuurlijk aantrekkelijk. Het boek wordt  strikt genomen niet verkocht, waardoor het niet onder de letter van de wet valt. Toch gaat het wél tegen de geest van de wet in. Mocht het tot de rechter komen, dan kan het zijn dat hij deze constructie afkeurt.

Kortingen geven op een boek? Stick to the rules!

Let op: Bij de levering aan verkopers kan een bepaalde handelsmarge worden toegepast, maar deze voorschriften staan niet opgenomen in de wet. Wanneer de regels uit de wet worden doorbroken, dan kan het Commissariaat bestuurlijke boetes opleggen. Hier staan fikse bedragen op, dus ik zou zeggen: voorkomen is beter dan genezen.

Die familiekorting toepassen waar we over spraken aan het begin van dit artikel? Ook voor de auteurs van de boeken zit die korting er niet in. Wanneer het boek onder de wettelijke definitie valt, dan zijn de regels gewoon van toepassing. Dat betekent dat slechts in bijzondere gevallen kan worden afgeweken van de vaste prijs. 

Wil je graag meer weten over dit onderwerp? Klik dan hier voor een ‘veel gestelde vragen’-pagina van het Commissariaat. 

Let op: afhankelijk van wanneer je dit artikel leest kan deze informatie verouderd zijn. De artikelen op deze website bevatten algemene juridische informatie, maar uitdrukkelijk geen één-op-één advies. Hulp nodig bij jouw specifieke situatie? Neem dan contact met ons op.