Mag een bedrijf cash geld weigeren?

Sinds de uitbraak van Covid-19, of in de volksmond ook wel: het Coronavirus, wordt betalen via pin om hand-op-hand contant te vermijden geapprecieerd. Er zijn winkels die cash geld weigeren. Dan kun je je afvragen of dat wel mag; het is immers een wettig betaalmiddel. Als jij aan het eind van je salaris nog een stuk maand over hebt, is het fijn als je nog de mogelijkheid hebt om met wat in jaszakken gevonden losse munten te kunnen betalen. 

Veiligheid vs. privacy

Consumenten betalen steeds vaker contactloos. Je betaalt door bijvoorbeeld je betaalpas of mobiele telefoon dichtbij de pinautomaat te houden. Ondernemers geven de voorkeur aan contactloos betalen omwille van de veiligheid van bijvoorbeeld hun bezorgers, om zo te voorkomen dat bezorgers tijdens hun dienst worden overvallen. 

Privacy-activist Michiel Jonker voerde in een tweetal zaken argumenten aan over het weigeren van contant geld in verband met anoniem reizen in het openbaar vervoer. Jonker klaagde onder andere over busmaatschappij Connexxion, over het niet kunnen kopen van een kaartje met contant geld en het zelf niet willen reizen met een ov-chipkaart omwille van zijn privacy. Het bedrijf zelf wil af van contant geld in de bussen in verband met de veiligheid van de chauffeurs en de reizigers. De rechtbank was van mening dat het veiligheidsbelang zwaarder weegt dan het recht op privacy. 

Bij de Rechtbank Gelderland loopt momenteel een door Jonker ingediend beroep tegen de weigering van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) om op te treden tegen de Arnhemse arthouse-bioscoop Focus Filmtheater voor het weigeren van contante betalingen. De bioscoop zou bezoekers hiermee dwingen hun persoonsgegevens te laten verwerken. Jonker noemt de situatie een vrijbrief voor privacy-aantasting. De AP geeft daarentegen aan dat niemand verplicht is om contant geld als wettig betaalmiddel te accepteren en stelt dat middels de algemene voorwaarden een contract tot stand komt waaruit de noodzaak tot gegevensverwerking blijkt. De uitspraak van de rechtbank laat nog op zich wachten.

Cash geld en het Coronavirus

Momenteel is er sprake van een bijzondere omstandigheid: de uitbraak van het Coronavirus. De achterliggende gedachte van het weigeren van cashgeld is in dit geval het vermijden van handcontact. Echter, als jij als klant niet beschikt over een ander betaalmiddel, maar het product wel nodig hebt om te kunnen worden voorzien in een primaire levensbehoefte, is het redelijk dat het cashgeld tóch wordt aangenomen. 

Voor kwetsbare groepen is het pin only-beleid best vervelend. Denk daarbij bijvoorbeeld aan ouderen, slechtzienden, mensen die van weekgeld moeten leven. Zij willen ook zelfstandig in hun levensbehoeften kunnen worden voorzien zonder geconfronteerd te worden met verplicht elektronisch betalen.  

Pinnen…of toch contant?

Een voordeel van pinbetalingen is dat je geen grote bedragen meer op zak hoeft te hebben. Je hebt altijd je geld bij de hand, zonder bang te zijn het kwijt te raken. Je betaalpas is verzekerd tegen diefstal en in het geval je hem verliest. In de huidige situatie verklein je bij contactloos betalen ook de kans op het overdragen van het Coronavirus. Het nadeel – en tegelijkertijd ook het voordeel van contant betalen – is het minder grip hebben op je uitgaven. Ook biedt contant geld als betaalmiddel een mate van bescherming van de persoonlijke levenssfeer omdat het anoniem is.

Pinnen is aan de andere kant goedkoper dan contant betalen. Er zitten veel verborgen kosten achter contant betalen. Denk daarbij aan het dagelijks opmaken van de kassa, regelmatig naar de bank om het geld te storten en de verzekeringen voor de kassa en tegen diefstal. Ook mag het bedrag bij een contante betaling worden afgerond op 0 of 5 cent, waar bij pinbetalingen het exacte bedrag afgerekend moet worden. 

Tegenwoordig worden er ook wel eens extra kosten gerekend als je besluit met contant geld te betalen, en sommige winkels doen dat juist bij pinbetalingen. Best tegenstrijdig, maar dat mag dus gewoon. 

Mag je betalingen met cash geld weigeren? 

Ja, maar hetzelfde geldt voor pin- en creditcardbetalingen. Uitgangspunt is dat betalingen met zowel brief- als muntgeld worden geaccepteerd omdat de euro juridisch gezien een wettig betaalmiddel is. Tegelijkertijd verplicht de wet niemand om dit wettige betaalmiddel ook te accepteren. Indien een bedrijf cashgeld besluit te weigeren, dient dat voor de consument wel duidelijk kenbaar te worden gemaakt bij de ingang met een bordje of een sticker waaruit dat blijkt. De belangen van de klant moeten bij de afweging om een cashbetaling al dan niet te weigeren in acht worden genomen. Op het moment dat je in een bepaalde winkel niet meer contant kunt betalen, is dat doorgaans uit het oogpunt van de veiligheid. De veiligheid van jezelf en anderen staat immers voorop.