Loondoorbetaling bij quarantaine na vakantie?

De zomer was dan eindelijk daar… na een lange coronaperiode konden we eindelijk genieten van onze welverdiende vakantie. Voor velen waren een paar weekjes thuis vertoeven al voldoende, maar anderen zochten deze rust toch liever wat verder dan de achtertuin. Terwijl het medio april nog ondenkbaar leek om deze zomer op vakantie te gaan, bleek twee maanden later al snel dat reizen binnen Europa onder voorwaarden weer is toegestaan. De verlossende woorden waren gevallen: we mochten vanaf 15 juni weer vliegen naar een groot aantal landen binnen Europa! Maar let op: dit is natuurlijk niet zonder risico’s. Buiten het feit dat we nog altijd met een pandemie te maken hebben, gingen we toch weer massaal op vakantie. En dat terwijl er een risico bestaat om bij terugkomst 10 dagen in quarantaine te moeten. Wat voor gevolgen heeft zo’n quarantaine eigenlijk op jouw recht op loondoorbetaling na vakantie?

Reisadvies en kleurcodes

Oké, laten we eerst wat dieper ingaan op een aantal basisfeiten omtrent reizen voordat we verdergaan met het recht. Als je van plan bent om op vakantie te gaan, dan zal het woord ‘reisadvies’ je vast niet zijn ontgaan. Het is belangrijk om te weten dat een reisadvies uit vier verschillende kleurcodes kan bestaan, namelijk: groen, geel, oranje of rood. Vóór corona gaven deze kleuren de veiligheidssituatie aan in een land, maar tijdens de coronaperiode hebben deze kleurcodes een aanvullende betekenis gekregen. Een groot aantal landen binnen Europa heeft de kleurcode geel toegekend gekregen, dit betekent dat je naar dit land op vakantie mag, maar dat dit niet zonder risico’s is. Als het reisadvies daarentegen oranje wordt, dan betekent dit dat vakantiereizen worden afgeraden: reis alleen indien noodzakelijk. Rood betekent dat een land of een bepaald gebied is afgesloten. Wat zo ‘tricky’ is aan het op vakantie gaan in deze tijd, is dat van het ene op het andere moment de kleurcode van een land kan veranderen. Dit kan ervoor zorgen dat je onverwachts toch in quarantaine moet bij thuiskomst. 

Recht op loondoorbetaling bij quarantaine

Sinds 1 januari 2020 geldt de leus ‘geen arbeid, wel loon’, tenzij het niet verrichten van arbeid voor rekening en risico komt van de werknemer. Bij de loondoorbetalingsplicht is het van belang dat er sprake is van een ziekte die, zoals het chique wordt genoemd, ‘objectief bepaalbaar’ moet zijn. Dit houdt kort gezegd in dat de ziekte aan drie voorwaarden moet voldoen voordat je als werknemer zijnde in aanmerking komt voor loondoorbetaling. Hierbij komt dan ook gelijk het twistpunt naar boven, want hebben we eigenlijk wel direct te maken met een zieke werknemer bij een opgelegde quarantaine? In principe is er nog geen sprake van een zieke werknemer, maar van een werknemer die enkel en alleen het advies van de overheid opvolgt. Hieruit zou je dan kunnen opmaken dat je géén recht op loondoorbetaling hebt. Maar… dat is niet geheel juist. 

Laten we even de situatie erbij halen wanneer een werknemer in contact is geweest met een mogelijk besmet persoon óf wanneer een huisgenoot ziek is en hij hierdoor van overheidswege in quarantaine moet. Hoe zit het dan met de loondoorbetaling? Om tot een antwoord te komen is het allereerst belangrijk om een duidelijk onderscheid te maken tussen een werknemer in quarantaine die wél de mogelijkheid heeft om zijn werkzaamheden thuis voort te zetten en een werknemer die deze mogelijkheid niét heeft. Als je wel de mogelijkheid hebt om vanuit huis je werkzaamheden te verrichten, dan heb je logischerwijs recht op loon. Maar wanneer jouw beroep dit onmogelijk voor je maakt, dan geldt dat dit niet in de risicosfeer van de werknemer valt. Dit betekent dus dat je gewoon recht hebt op volledige loondoorbetaling, tenzij dit in de arbeidsovereenkomst voor de eerste zes maanden is uitgesloten. Echter, het laatstgenoemde moet genuanceerd worden. Het is namelijk anders wanneer een werknemer welbewust op vakantie gaat naar een oranje of rood gebied en hierdoor in quarantaine moet gaan. De kleurcodes van een land hebben invloed op het recht op loondoorbetaling. Het lastige hieraan is dat er verschillende denkbare scenario’s bestaan, want wat nu als een land van geel naar oranje verandert? De verschillende scenario’s worden in de komende paragraaf geschetst.

Verschillende scenario’s 

Eerst even terug naar de kleurcodes. Als je op vakantie bent geweest naar een geel gebied en dit gebied is niet van kleur veranderd: lucky you! Jij kunt namelijk na de vakantie gewoon je dagelijkse leventje in Nederland oppakken, want je hoeft bij terugkomst niet in quarantaine te gaan.Sommigen zijn echter een stuk minder ‘lucky’. Als de kleurcode verandert van geel naar oranje, dan dien je na terugkomst 14 dagen in quarantaine te gaan. En dát is het moment waarop de loondoorbetalingsplicht om de hoek komt kijken… of juist niet. 

De belangrijkste vraag is nu: komt het niet verrichten van de arbeid voor risico van de werknemer? In principe valt er voor beide standpunten wat te zeggen. Enerzijds zou je kunnen zeggen dat het niet in de risicosfeer van de werknemer valt, aangezien reizen naar een geel gebied niet wordt afgeraden. In dat geval heb je als werknemer gewoon recht op loondoorbetaling, ook al heb je thuis niet de mogelijkheid om je werk voort te zetten. Maar dit is zeer afhankelijk van alle omstandigheden van het geval. Als het er duimendik bovenop ligt dat een gebied van geel naar oranje kán veranderen en de werknemer alsnog de beslissing maakt om op vakantie te gaan, dan bestaat er een grote kans dat het wel in de risicosfeer van de werknemer valt. Het is uiteindelijk aan de rechter om deze knoop door te hakken. 

Tot slot bestaat er de situatie dat de werknemer, willens en wetens, op vakantie gaat naar een oranje óf rood gebied terwijl dit natuurlijk niet noodzakelijk is. Je kunt beargumenteren dat dit dan in de risicosfeer van de werknemer valt. Dit betekent dat het niet kunnen verrichten van de arbeid dus voor rekening van de werknemer komt. Je hebt dan géén recht op loondoorbetaling, tenzij je je werk wél vanuit huis kunt voortzetten. Maar vergeet niet: niets is 100% zeker totdat de rechter erover heeft besloten.

Reizigers uit risicogebieden

Op 11 augustus jl. is bekend geworden dat minister Hugo de Jonge reizigers uit risicogebieden (lees: oranje en rode gebieden) wil verplichten tot een thuisquarantaine. Voorheen gold enkel een ‘dringend advies’, wat natuurlijk wezenlijk verschilt van een verplichting. Het is niet verstandig om een dringend advies aan de laars te lappen, want het is niet voor niets dringend. Dit neemt echter niet weg dat het wel mogelijk was aangezien een dringend advies géén verplichting is. De Jonge wil hier verandering in brengen en een quarantaine dus verplicht opleggen aan reizigers die uit risicogebieden terugkeren naar Nederland. Voordat deze verplichting ingaat moet er nog wel het een en ander in de huidige wetgeving worden aangepast. Vooralsnog gelden de volgende woorden: ‘Reizigers uit een land dat een oranje of rood reisadvies heeft vanwege corona dienen op het moment van aankomst in Nederland 10 dagen in (thuis)quarantaine te gaan’, zoals het duidelijk op de site van de Rijksoverheid staat beschreven. Ook zegt de Rijksoverheid het volgende:

“Verandert tijdens het verblijf het reisadvies van een gebied van geel naar oranje of rood vanwege het coronavirus? En keert uw werknemer spoedig naar Nederland terug om vervolgens het dringende quarantaine-advies op te volgen? Dan behoudt de werknemer in principe het recht op loondoorbetaling tijdens de quarantaineperiode wanneer deze buiten de resterende geplande vakantieperiode valt. Kiest uw werknemer ervoor om ondanks het gewijzigde veiligheidsadvies toch zijn gehele geplande vakantieperiode te blijven? Dan verliest hij mogelijk het recht op doorbetaling“.

Zekerheid in onzekere tijden

Al met al zijn het een aantal lastige kwesties, waarover nog weinig concreets bekend is. Belangrijk is dat je altijd eerst naar de gemaakte afspraken binnen jouw bedrijf kijkt en onthoud dat niets 100% zeker is totdat de rechter zich erover heeft uitgesproken. Het zijn onzekere tijden, maar met dit artikel hopen wij jou toch nét ietsje meer zekerheid en inzicht te hebben gegeven op jouw recht op loondoorbetaling bij een opgelegde quarantaine. Is er iets toch nog niet helemaal duidelijk? Laat het ons zeker weten, want wij helpen je graag!