Het nieuwe UBO-register: dit moet je weten

Sinds gister dienen veel organisaties gebruik te maken van het UBO-register. Het doel van het register is om economische criminaliteit zoals witwassen, corruptie of terrorismefinanciering tegen te gaan. In dit register worden de ‘ultimate beneficial owners’ van een onderneming, stichting of vereniging geregistreerd. Wanneer is iemand de UBO van een organisatie en waarom is de invoering van het register van belang? Naast voorstanders zijn er ook tegenstanders van de registratie, want hoe zit het met de privacy van de UBO’s? 

Wie is een UBO?

Het UBO-register vloeit voort uit de Europese anti-witwasrichtlijn. Aan de hand van het register wordt duidelijk wie de UBO is van een onderneming, stichting of vereniging. UBO staat voor ‘ultimate beneficial owners’. In het Nederlands betekent dit de ‘uiteindelijke belanghebbende’. Hieronder wordt de persoon verstaan die de uiteindelijke eigenaar is of de uiteindelijke zeggenschap heeft over een onderneming, stichting of vereniging. Bij vennootschappen gaat het bijvoorbeeld om de persoon die meer dan 25% van de aandelen in de onderneming heeft. Eén organisatie kan meerdere UBO’s kennen. Door het inzichtelijk maken wie de uiteindelijke belanghebbende van een onderneming is, zou moeten voorkomen dat financiële constructies worden gebruikt voor verkeerde doeleinden zoals witwassen of het financieren van terrorisme.  

Voor wie geldt de registratieplicht? 

Wanneer moet een organisatie zich inschrijven in het register? De UBO-registratieplicht geldt voor de volgende organisaties:

• Niet-beursgenoteerde bv’s en nv’s;
• Overige rechtspersonen: stichtingen, UBO-plichtige verenigingen, onderlinge Waarborgmaatschappijen en coöperaties;
• Personenvennootschappen: maatschappen, vennootschappen onder firma, en commanditaire vennootschappen;
• Rederijen;
• Europese naamloze vennootschappen;
• Europese coöperatieve vennootschappen;
• Europees economisch samenwerkingsverbanden;
• Kerkgenootschappen.

De registratieplicht geldt dus niet voor eenmanszaken, beursgenoteerde vennootschappen, informele verenigen zonder onderneming, vereniging van eigenaren, publiekrechtelijke rechtspersonen en bepaalde historische rechtspersonen. Wanneer je UBO bent in één van de hiervoor genoemde organisaties, dien je uiterlijk op 27 maart 2022 te zijn ingeschreven in het UBO-register. Voor registratie kun je terecht bij de Kamer van Koophandel. Indien registratie wordt nagelaten, loopt de organisatie het risico op een boete die kan oplopen tot maximaal €20.750,-. 

Kritiek UBO-register

De invoering van het UBO-register kent ook kritiek. In het register worden een aantal gegevens openbaar. Zoals onder andere de voor- en achternaam van de UBO, zijn of haar geboortemaand- en jaar en nationaliteit. Tegen betaling zijn de deze gegevens voor eenieder toegankelijk. Experts vrezen voor het onnodig schenden van de privacy van de UBO. Tijdens een zogeheten ‘rondetafelgesprek’ op 22 mei 2020 uitten de heer Booij, fiscaal advocaat en docent aan de Universiteit Leiden, zijn kritiek. Volgens hem zouden de gegevens in het register onnodig openbaar worden gemaakt. Hij is van mening dat de toegang tot de gegevens dient te worden beperkt. Daarbij stelt hij dat de gegevens uitsluitend dienen te worden opgevraagd door organisaties die betrokken zijn bij de bestrijding van economische criminaliteit en hun belang tot de gegevens kunnen aantonen. Duitsland werkt al met een dergelijk systeem. De komende jaren zal duidelijk worden of de invoering van het register daadwerkelijk bij heeft gedragen in de bestrijding van economische criminaliteit.