‘Help! Ik sta ongewenst in de krant’

Terwijl je een beetje door het nieuws aan het scrollen bent, valt je oog plots op een naam die je wel héél erg bekend voorkomt. Zonder dat je daarvoor toestemming gegeven hebt blijkt je naam of post in een krantenartikel verwerkt te zijn. Wanneer het om een publicatie gaat waar je zelf niet achter staat kan dit enorm vervelend zijn. Niet alleen voor nu, maar ook voor later. Het artikel maakt immers deel uit van de archieven van de krant, en zoekopdrachten op het internet naar jouw naam linken mogelijk naar het artikel. Wat te doen? Of beter gezegd: kún je er eigenlijk wel iets tegen doen? 

Persvrijheid 

Het recht op vrijheid van meningsuiting, waaronder de persvrijheid, vormt een van de belangrijkste voorwaarden voor een goed functionerende vrije samenleving. Dit recht is onder meer verankerd in de Grondwet en internationale mensenrechtenverdragen. De media zijn in beginsel vrij om te zeggen en schrijven wat ze maar willen.  Hier zijn echter wel grenzen aan verbonden: publicaties mogen niet schadend of onrechtmatig zijn.  

Belangenafweging tussen twee grondrechten 

Bij de beantwoording van de vraag of een publicatie onrechtmatig is, gaat het om een afweging tussen het recht op vrijheid van meningsuiting enerzijds en het recht op privacy (waaronder de bescherming van de eer en goede naam) anderzijds. De beperking van de vrijheid van meningsuiting moet proportioneel zijn ten opzichte van het doel. Hier is geen vaste formule voor te geven, het gaat om een optelsom van factoren. Zo maakt het bijvoorbeeld een groot verschil of geciteerd wordt wat je daadwerkelijk hebt gezegd, of dat er zomaar lukraak onwaarheden worden verzonnen. 

Openbare social media posts

Het komt tegenwoordig vaak voor dat openbare tweets of Facebookreacties in nieuwspublicaties verwerkt worden. Dit is niet altijd even leuk. Misschien heb je spijt van de manier waarop je de post hebt geformuleerd, of is je mening over een bepaald onderwerp inmiddels veranderd. Je kunt de nieuwsbron dan vragen of zij het artikel zouden willen verwijderen of aanpassen. Daarnaast kun je natuurlijk zelf stappen ondernemen om imagoschade te voorkomen, bijvoorbeeld door de post in kwestie te verwijderen en/of in een nieuwe aparte post afstand te doen van de eerder gedane uitspraken. Daarnaast kun je proberen door middel van omgekeerde SEO het artikel in de zoekresultaten te laten zakken. De meeste mensen zoeken niet voorbij de eerste pagina aan zoekresultaten. 

Wanneer je de tweet/reactie/post zelf openbaar op het internet hebt geplaatst is hier juridisch gezien helaas weinig aan te doen. Journalisten zijn namelijk vrij om uit openbare bronnen te citeren. 

Reputatieschade 

Dit is anders wanneer er zomaar iets wordt verzonnen, of je woorden uit verband worden getrokken. Zo kan het voorkomen dat je je ooit over een bepaald onderwerp hebt uitgelaten, maar je post door de journalist helemaal verkeerd wordt geïnterpreteerd. Wanneer het om een controversieel onderwerp gaat, zou dit wel eens flinke schade aan je imago kunnen opleveren. Dit is ontzettend vervelend! Zeker indien je een groot bereik aan volgers of klanten hebt, die je als gevolg hiervan dreigt kwijt te raken.

Ongewenst in de krant, wat nu?

Indien je van mening bent dat een publicatie of uitlating onrechtmatig is, kun je (na het zelf aanspreken van de nieuwsbron) bij de voorzieningenrechter een vordering tot rectificatie of verwijdering van de publicatie instellen. Daarnaast is het mogelijk om immateriële schadevergoeding wegens reputatieschade te vorderen. Je zult dan als eiser moeten bewijzen dat de er sprake is van een onrechtmatige daad aan de zijde van de nieuwsbron, en dat de beperking van de persvrijheid in dit geval proportioneel is.  

Heb je geen schade, maar vind je toch dat de publicatie niet door de beugel kan? Dan is het mogelijk om een klacht in te dienen bij de Raad voor de Journalistiek.

Spanning tussen grondrechten

In de praktijk blijkt dat het zeer moeilijk is iets te laten rectificeren en het kwaad is dan vaak al geschied. Hoewel het recht op vrijheid van meningsuiting en het recht op privacy of bescherming van de eer en goede naam volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad even belangrijk zijn, is er een spanningsveld tussen grondrechten en blijft het een grijs gebied. Er is dan ook altijd een belangenafweging nodig. Word jij in een journalistieke publicatie genoemd en wil je weten of je er iets aan kunt doen? Neem dan contact op!